خاستگاه نقش پنجره در معماری و فرهنگ
نقش پنجره در معماری و فرهنگ ایرانی و شرق ، مقاله در زمینه پنجره های سنتی ،معماری و پنجره ، معنی پنجره ، پنجره های ایرانی ، نقش پنجره در سبک زندگی ، نقش پنجره در آرامش و زندگی
خاستگاه های نقش پنجره در معماری و فرهنگ ایرانی
در معماري اقوام مختلف، پنجره يكي از عواملي است كه سهم قابل توجهي در شكل دادن به ظاهر بناهاي مسكوني و در نتيجـه در انتقـال ويژگيهاي معماري دارد و چنانچه از ويژگيهاي محيط و فرهنگي كه بنا متعلق به آن است برخوردار باشد، هويت معماري مكـان خـود را بيان ميكند. در ساختار پنجرة بناهاي سنتي، ويژگيهاي فرهنگي به خوبي ديده ميشـود. تحـولات دوران جديـد و آزادي بـي حـد در شكل پذيري عناصر بناها، نوعي آشفتگي و گاهي هم شكلي يكنواخت و بي ارتباط با فرهنگ را براي پنجره ايجاد كرده كه باعث كمرنـگ شدن نقش پنجره در زندگي انسانها شده است و ديگر نميتواند پيام آور فرهنگ سرزميني كه به آن تعلق دارد، باشد. از طـرف ديگـر، در اكثر جوامع انواع پنجره هاي سنتي از مفهوم و كاركرد خود بازمانده اند. به نظر ميرسد، بازشناسي جنبه هاي وجودي و معنا شناختي واژة پنجره و مترادفهاي آن در هر زبان و فرهنگي ميتواند براي درك مفاهيم معماريِ آن فرهنـگ نيـز مفيـد واقـع شـود، چـرا كـه دانـش و تجربيات عملي انسان به شكل واژه در زبان ذخيره گشته و از نسلي به نسل بعد منتقل شده است. در زبان فارسي، انواع شبكه ها را كه بـر روزنها و گشودگي ها نصب ميكردند، پنجره ميگفتند. و آنچه ما پنجره ميناميم، با واژههاي متنوع و متفاوتي ناميده مـيشـده كـه انـواع پنجره را معرفي ميكند. پنجرهها بيشتر در خانه معنا دارند و در فضاهاي عمـومي و مـذهبي، بيشـتر از انـواع روزن بهـره مـيگرفتنـد. در خانه هاي ايراني، بعضي از اصطلاحات به كار رفته براي انواع پنجره با نام اتاقها و فضاهاي زندگي در رابطه بوده است و يا همناماند و هر كدام به نوعي خاص از پنجره با شكل و ساختاري متفاوت دلالت دارند كه حاكي از تأثيرپذيريِ شكل و واژة پنجره از روابط اجتمـاعي و فرهنگي و غني بودن اين فرهنگ است. وجود واژههاي پنجره و روزن در ادبيات و اشعارعرفاني نيز بـر ايـن غنـا افـزوده اسـت. در زبـان فارسي معنيِ ريشه اغلب واژه هايي كه براي پنجره به كار رفته است با نور و تابش مناسبت دارند. بررسي معاني پنجره و ريشه ايـن واژه در چند زبان متفاوت نيز نشان ميدهد كه گاهي انتخاب واژهها در ارتباط با شرايط محيطـي و شـرايط اقليمـي بـوده اسـت؛ ولـي كـاربرد پنجره هاي مشابه درخانه هاي ايراني، در اقليم هاي متفاوت، نشان ميدهد كه شكل و اندازه و تنوع پنجره ـ برخلاف تصورِ علميِ رايـج كـه عوامل اقليمي را براي شكل پذيري آن در اولويت قرار مي دهد ـ بيشتر تحت تأثير فرهنگ ايراني و نوع فضاهاي خانه قرار داشته است.