آرشیو دسته بندی: خدمات / مقالات

پیشینه شیشه‌گری در ایران

قدمت و سابقه شیشه گری در ایران ، مقاله در زمینه شیشه گری ، شیشه گری و فرهنگ و سنت ایرانی ، قدیمی ترین شیشه های ایرانی و خاورمیانه ، شیشه گری و باستان شناسی ، شیشه گری از چه زمان در ایران شروع شد؟ شیشه گری سنتی

پیشینه شیشه‌گری در ایران
هنر شیشه گری یکی از قدیمی ترین صنایعی است که بشر به آن اشتغال داشته‌است. کاوش‌های باستان شناسی مارلیک هنسلودشوش رواج شیشه گری در ایران باستان (عهد هخامنشی) را به اثبات می‌رساند.

قدیمی ترین نمونه‌ها از شیشه‌های دست ساز در خاورمیانه پیدا شده‌است. باستان شناسان معتقدند که سومریها در هزاره سوم قبل از میلاد با شیشه، آشنایی داشته‌اند. گیرشمن بطریهای شیشه‌ای زیادی از حفاریهای معبد چغازنبیل به دست آورده‌است. از زمان هخامنشیان، شواهد اندکی برای استفاده کلی از شیشه در دست است. آثار شیشه‌ای کهن نشان می‌دهد که تا قبل از سده اول پیش از میلاد، از شیشه فقط یه حالت توده‌ای استفاده می‌کرده‌اند. با کشف اشیای شیشه‌ای زمان پارتها و ساسانیان می‌توان گفت صنعت شیشه سازی در ایران رواج کامل داشته و از دو روش ساخت «دمیدن در قالب» و «دمیدن آزاد» استفاده می‌شده‌است. از دوره سلجوقیان تا دوره مغول ظرفهای شیشه‌ای بسیار زیبا با تزئینات مختلف به صورت مینایی، تراشیده یا با نقوش افزوده از کوره شیشه‌گران شهرهای مختلف ایران بیرون می‌آمد.

با ظهور اسلام اکثر شیشه و بلورسازان ایرانی به دمشق و حلب در سوریه کوچ کردند. در این مقطع از تاریخ شیشه گری علاوه بر تغییر کلی فرم شیشه، نقاشی و خطاطی بر روی شیشه با رنگ‌های کوره‌ای و لعاب‌های رنگی متداول شد و نوعی شیشه که اصطلاحاً مینایی نامیده می‌شود پا به عرصهٔ وجود گذاشت. دورهٔ سلجوقی (قرن ۵ و ۶هـ) نخستین دورهٔ شکوفایی شیشه گری در ایران محسوب می‌شود.

بعدها با روی کار آمدن سلسلهٔ صفوی و توجه خاص به این رشته، کارگاه‌های شیشه گری در اصفهان و شیراز ساخته شد و هنرمندان، تحت تعلیم تعدادی از بلورسازان و نیزی {ایتالیایی} قرار گرفتند.

خاستگاه نقش پنجره در معماری و فرهنگ

نقش پنجره در معماری و فرهنگ ایرانی و شرق ، مقاله در زمینه پنجره های سنتی ،معماری و پنجره ، معنی پنجره ، پنجره های ایرانی ، نقش پنجره در سبک زندگی ، نقش پنجره در آرامش و زندگی

خاستگاه های نقش پنجره در معماری و فرهنگ ایرانی
در معماري اقوام مختلف، پنجره يكي از عواملي است كه سهم قابل توجهي در شكل دادن به ظاهر بناهاي مسكوني و در نتيجـه در انتقـال ويژگيهاي معماري دارد و چنانچه از ويژگيهاي محيط و فرهنگي كه بنا متعلق به آن است برخوردار باشد، هويت معماري مكـان خـود را بيان ميكند. در ساختار پنجرة بناهاي سنتي، ويژگيهاي فرهنگي به خوبي ديده ميشـود. تحـولات دوران جديـد و آزادي بـي حـد در شكل پذيري عناصر بناها، نوعي آشفتگي و گاهي هم شكلي يكنواخت و بي ارتباط با فرهنگ را براي پنجره ايجاد كرده كه باعث كمرنـگ شدن نقش پنجره در زندگي انسانها شده است و ديگر نميتواند پيام آور فرهنگ سرزميني كه به آن تعلق دارد، باشد. از طـرف ديگـر، در اكثر جوامع انواع پنجره هاي سنتي از مفهوم و كاركرد خود بازمانده اند. به نظر ميرسد، بازشناسي جنبه هاي وجودي و معنا شناختي واژة پنجره و مترادفهاي آن در هر زبان و فرهنگي ميتواند براي درك مفاهيم معماريِ آن فرهنـگ نيـز مفيـد واقـع شـود، چـرا كـه دانـش و تجربيات عملي انسان به شكل واژه در زبان ذخيره گشته و از نسلي به نسل بعد منتقل شده است. در زبان فارسي، انواع شبكه ها را كه بـر روزنها و گشودگي ها نصب ميكردند، پنجره ميگفتند. و آنچه ما پنجره ميناميم، با واژههاي متنوع و متفاوتي ناميده مـيشـده كـه انـواع پنجره را معرفي ميكند. پنجرهها بيشتر در خانه معنا دارند و در فضاهاي عمـومي و مـذهبي، بيشـتر از انـواع روزن بهـره مـيگرفتنـد. در خانه هاي ايراني، بعضي از اصطلاحات به كار رفته براي انواع پنجره با نام اتاقها و فضاهاي زندگي در رابطه بوده است و يا همناماند و هر كدام به نوعي خاص از پنجره با شكل و ساختاري متفاوت دلالت دارند كه حاكي از تأثيرپذيريِ شكل و واژة پنجره از روابط اجتمـاعي و فرهنگي و غني بودن اين فرهنگ است. وجود واژههاي پنجره و روزن در ادبيات و اشعارعرفاني نيز بـر ايـن غنـا افـزوده اسـت. در زبـان فارسي معنيِ ريشه اغلب واژه هايي كه براي پنجره به كار رفته است با نور و تابش مناسبت دارند. بررسي معاني پنجره و ريشه ايـن واژه در چند زبان متفاوت نيز نشان ميدهد كه گاهي انتخاب واژهها در ارتباط با شرايط محيطـي و شـرايط اقليمـي بـوده اسـت؛ ولـي كـاربرد پنجره هاي مشابه درخانه هاي ايراني، در اقليم هاي متفاوت، نشان ميدهد كه شكل و اندازه و تنوع پنجره ـ برخلاف تصورِ علميِ رايـج كـه عوامل اقليمي را براي شكل پذيري آن در اولويت قرار مي دهد ـ بيشتر تحت تأثير فرهنگ ايراني و نوع فضاهاي خانه قرار داشته است.